Kuchnie w XVIII i XIX w.

W dzisiejszym wpisie chciałabym poruszyć temat zmiany wyglądu kuchni na przestrzeni XVIII i XIX w. Wiedza ta może przydać się twórcom filmowych scenografii, jak i właścicielom antykwariatów.

Przez całe stulecia nasi przodkowie gotowali potrawy na paleniskach opalanych drewnem, takich jak to prezentowane poniżej.

Jak kiedyś wyglądały kuchnie
Theodor Zeichner, Muzeum Historii Lipska (Museum of City History Leipzig), brak sygnatury

Poniżej bardzo nowoczesna wyłożona płytkami kuchnia z paleniskiem z XVIII w. zaprojektowana przez francuskiego architekta François de Cuvilliés.

Ze zbiorów German Documentation Center for Art History – Marburg Picture Index, fm630244
Adriaan de Lelie kitchen
Obraz z ok. 1790 r., Adriaan de Lelie, Rijksmuseum, SK-A-2294

***

Ambroży Grabowski wspomina, że w pierwszej połowie XIX w. weszły do użycia tzw. kuchnie angielskie, natomiast w uboższych domach tzw. cyganki (wyjaśnienie poniżej). Z uwagi na to, że były zamknięte, dawały możliwość palenia w nich węglem. Stały się one tak popularne, że w ciągu 2 do 3 lat „już wcale nie obaczyłeś w domach krakowskich innej kuchni nad angielską lub cygana, a stąd węgle stały się wyłącznym materiałem opału, przy którym już tyle drzewa potrzeba, ile do rozpalenia…”

Rękopis Ambrożego Grabowskiego, Archiwum Narodowe w Krakowie, 29/679/8

Poniżej „wzorowa” kuchnia angielska, jak zaznaczono w opisie.

Co to jest kuchnia angielska
Ilustracja z książki Marii Ochorowicz – Monatowej pt. „Uniwersalna książka kucharska”, Warszawa 1913 r., str. 113

Poniżej przykłady kuchni angielskich. Na pierwszym zdjęciu po prawej stronie widoczna przy okazji kuchnia gazowa z charakterystyczną rurką i kurkami.

kiedy powstała kuchnia angielska

kiedy powstała kuchnia angielska

***

W swoim rękopisie Ambroży Grabowski wspominał o tym, że w uboższych domach stawiano tzw. cyganki. To właśnie od nich pochodzi określenie, które przetrwało do dziś, a mianowicie piecyka cyganka.

co to jest cyganek
Piecyk cyganek, zdjęcie – aukcja internetowa

***

Poniżej przybory kuchenne z książki Marii Ochorowicz – Monatowej pt. „Uniwersalna książka kucharska” z 1913 r.

Kliknij dwukrotnie, aby powiększyć.

jak kiedyś wyglądały kuchnie XIX w.

jak kiedyś wyglądały kuchnie XIX w.

***

Niezbyt pochlebną opinię polskim kuchniom wystawiła Maria Ochorowicz – Monatowa – autorka książki kucharskiej wydanej w 1913 r.

Maria Ochorowicz – Monatowa „Uniwersalna książka kucharska” Warszawa 1913 r., str. 110

***

Zainteresowanych wyglądem dawnych kuchni zapraszam do mojego wpisu (kliknij).

***

Agnieszka Lisak blog historia blog historyczny