Fotografia teatralna w XIX w.
Wyróżnić można 5 rodzajów fotografii teatralnej w XIX w.
Pierwsza z nich miała charakter dokumentacyjny i przedstawiała aktorów na scenie podczas gry. Na jej podstawie wykonywano następnie drzeworyty do gazet, a pod koniec XIX w. także fotografie drukowane. Poniżej przykłady takich ilustracji (wykonanych na podstawie fotografii) zamieszczonych we francuskim piśmie Le Theatre z 1902 r.
***
Drugi rodzaj to zdjęcia wykonywane w fotograficznym atelier, które przedstawiały aktorów w strojach ze sztuk, a często także w charakterystycznych pozach. Sprzedawano je następnie w księgarniach i zakładach fotograficznych. Byli tacy, którzy zajmowali się ich kolekcjonowaniem. Miało ono nie raz podtekst emocjonalny. Zdarzało się, że panowie podkochiwali się w aktorkach – kobietach wyzwolonych, występujących w odważnych scenicznych strojach odsłaniających to i owo. Zresztą nie tylko w aktorkach. Ferdynand Hoesick wspomina, że po jednym z koncertów zakochał się w pianistce Menter – Popper. Jak pisze:
“tak dalece, że sobie nawet kupiłem jej fotografię, ażeby ją posiadać przynajmniej w albumie…”.
Ten sam autor opisuje nieco dalej kolegę ze szkoły Antoniego Mieszkowskiego, który posiadał w domu ogromny zbiór fotografii aktorów i aktorek z Teatru Rozmaitości, zwłaszcza mnóstwo fotografii Marii Wisnowskiej, opatrzonych własnoręcznymi podpisami i wyrazami sympatii.
(F. Hoesick “Powieść mojego życia” T.I., Wrocław – Kraków 1959 r., s. 216)
(F. Hoesick “Powieść mojego życia” T.I., Wrocław – Kraków 1959 r., s. 282)
Poniżej fotografia aktora Bolesława Leszczyńskiego w roli tytułowej Otella Wiliama Szekspira.
Poniżej Helena Modrzejewska jako Rozalinda w sztuce „Jak wam się podoba” W. Szekspira.
Poniżej fotografia teatralna ze zbiorów Muzeum Wiktorii i Alberta w Londynie.
***
Trzeci rodzaj były to fotografie, na których aktorzy prezentowali się w prywatnych strojach, aczkolwiek także one były przeznaczone do sprzedaży. Niekiedy sprzedawano je w seriach, w których każda miała swój numer, dzięki czemu łatwiej było je kolekcjonować. Numery mogły służyć także do zamawiania zdjęcia na podstawie katalogu wysyłkowego zakładu fotograficznego. Poniżej numerowana fotografia aktorki Heleny Marcello.
Poniżej podobna fotografia Heleny Modrzejewskiej. Z uwagi na kształt tego typu fotografie zwano medalionowymi.
***
Zdjęcia z aktorami, a także ze sztuk mogły przybierać postać pocztówek, które także kolekcjonowano.
Poniżej karta z 1901 r. ze sceną z “Królowej przedmieścia” Konstantego Krumłowskiego.
***
Czwarty i piąty rodzaj, to fotografie, które były przeznaczone do dawania np.: dyrektorom teatrów, wielbicielom, przyjaciołom… Tutaj także można zauważyć podział na fotografie w strojach scenicznych (czwarta kategoria) oraz prywatnych (piąta kategoria). Te, które zachowały się do dziś, nie raz mają dedykacje, co dodatkowo potwierdza fakt sprezentowania. Niejednokrotnie były one wykonywane w formacie carte de visite (czyli karty wizytowej, około 6 x 10 cm). Zainteresowanych problematyką wręczania zdjęć na pamiątkę odsyłam do mojego wpisu https://www.lisak.net.pl/blog/?p=15691
Poniżej fotografia śpiewaka Włodzimierza Malawskiego z dopiskiem: “Kochanemu Panu Dyrektorowi Aleksandrowi Rajchmanowi z wyrazami serdecznej życzliwości i przyjaźni ofiaruję…”.
Poniżej zdjęcie Heleny Marcello – Palińskiej z dopiskiem “Redaktorowi Rajchmanowi, miłośnikowi sztuki i przyjacielowi artystów ofiaruję za życzliwość wdzięczna…”
***
Fotografia teatralna XIX w. zdjęcia aktorów XIX w. Helena Marcello – Palińska blog historia, blog historyczny…
